Aντώνης Φωστιέρης

Η αγάπη διημερεύει, διανυκτερεύει, είναι πάντοτε παρούσα. Όταν υπάρχει.

Πανελλήνια Ποιητική Συνάντηση για τη γενιά του “70 στις αρχές της δεκαετίας του 1980 στο Θέατρο Κήπου της Θεσσαλονίκης, οργανωμένη από τη Λέσχη Γραμμάτων και Τεχνών σε συνεργασία με την Πανελλήνια Πολιτιστική Κίνηση.

Ο Αντώνης Φωστιέρης διαβάζει αυτό το ποίημα. Το κοινό των 500 ατόμων μένει με κομμένη την ανάσα. Και ύστερα ξεσπάει σε χειροκροτήματα.

Αντώνης Φωστιέρης

Αρχίζουμε σήμερα την ανθολόγηση του Αντώνη Φωστιέρη, ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της τρίτης μεταπολεμικής ποιητικής γενιάς ή γενιάς του "70 (τα τέσσερα ποιήματά του που έχουν ήδη δημοσιευτεί θα ενσωματωθούν σ' αυτή την παρουσίαση)

Ο Αντώνης Φωστιέρης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953. Σπούδασε νομικά. Εξέδωσε τα ποιητικά βιβλία : Το μεγάλο ταξίδι (1971), Εσωτερικοί χώροι ή τα είκοσι (1973), Ποίηση μες στην ποίηση (1977), Σκοτεινός έρωτας (1977), Ο διάβολος τραγούδησε σωστά (1981), Το Θα και το Να του θανάτου (1987), Η σκέψη ανήκει στο πένθος (1996), Πολύτιμη λήθη (2003), Ο ήχος του σφυγμού (2007), και Ποίηση 1970 - 2005 (συγκεντρωτική έκδοση), 2008.

Τα περισσότερα από αυτά έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, δανέζικα και ισπανικά. Εξέδιδε το περιοδικό Η νέα ποίηση και διηύθυνε την ετήσια έκδοση Ποίηση, σε συνεργασία με τον Θανάση Νιάρχο. Μετέφρασε ποιητικά βιβλία και συνέθεσε ανθολογίες. Από τον Ιανουάριο του 1981 εκδίδει το λογοτεχνικό περιοδικό Η Λέξη.

Ο ποιητής Αντώνης Φωστιέρης στην Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη της Θεσσαλονίκης

Τιμητικό αφιέρωμα στον ποιητή Αντώνη Φωστιέρη οργανώνει η Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης, με την ευκαιρία της κυκλοφορίας της νέας του ποιητικής συλλογής «Τοπία του Τίποτα» από τις Εκδόσεις Καστανιώτη, την Παρασκευή 7 Μαρτίου 2014, στις 8 το βράδυ, στην αίθουσα εκδηλώσεων της Κεντρικής Δημοτικής Βιβλιοθήκης Θεσσαλονίκης, Εθνικής Αμύνης 27. 

Για το ποιητικό έργο του Αντώνη Φωστιέρη θα μιλήσει η Ζωή Ζαμαρά, ποιήτρια και πρόεδρος της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης και ο Τόλης Νικηφόρου, ποιητής, πεζογράφος.
Ο Αντώνης Φωστιέρης θα συνομιλήσει για την ποιητική του διαδρομή αλλά και για το νέο του βιβλίο με το δημοσιογράφο και συγγραφέα Στέλιο Λουκά, ο οποίος θα συντονίσει και την εκδήλωση. 
Η είσοδος είναι ελεύθερη.

Πρώιμος αποχαιρετισμός

paintingQ  Giaconda 1953 by Rene Magritte


Nel mezzo del cammin

Τώρα
Που ακόμα δεν εσήμανε αναχώρηση
Κι όλοι στην πλήξη της ημέρας
Ή στην τύρβη μας
Τώρα η καλύτερη στιγμή
Ν' αποχαιρετιστούμε.
Χωρίς τον πανικό του κατεπείγοντος
Την υστερία της σειρήνας που παγώνει.

Αντίο λοιπόν
Ήδη από του δρόμου τα μισά
(Αφού η μέση του αγνώστου είναι το άγνωστο)
Κι ας μένει άγνωστο αν στο απώτερο ξανά
Θα γνωριστούμε.

Ωστόσο αύριο
Που με δάκρυα νωπά
Στα ίδια μέρη θα σας βρω
Αιφνίδια
Οι στεναγμοί του χωρισμού
Θα γίνουνε
Κλαυθμοί και γέλωτες
Γλυκείας επιστροφής.

Της πιο ταχείας
Πιο γλυκείας επιστροφής:

Πριν χωριστούμε.

Αντώνης Φωστιέρης
από τη συλλογή Τοπία του τίποτα, 2013

Ανεπίδεκτοι αθανασίας

Τρεις ώρες φτάνουν για να γράψεις ένα ωραίο ποίημα
Όμως τριάντα χρόνια δεν αρκούν να γράψεις ένα ποίημα
Όσο αν ζητάς κι αν θυσιάζεις. Η άνοιξη
Κατάλαβα πως είναι υπόθεση ρουτίνας για τη φύση
Που εχθρεύεται το πνεύμα και αμαυρώνει το άφθαρτο.
Σκέψου καλά : Κάθε μορφή αθανασίας αντίκειται
Στην έννοια του όντος. Κάθε αντίθεση
Θα συντριβεί κάτω απ’ τη φτέρνα του καιρού
Καθώς πατάει με δρασκελιές και πέλματα γρανίτη.
Ανοίγοντας μια υπόνοια παρόντος
Καίγοντας
Τα φρύγανα των πράξεων σε ουρανομήκεις φλόγες ήλιου.
Όπου παρόν
Σημαίνει απλώς το παρελθόν του μέλλοντος
Ή, πιο σωστά, το μέλλον ενός άλλου παρελθόντος
Αφού, όσο ξέρω, δεν υπάρχει ακόμα η συνταγή
Να φτιαχτεί μια στιγμή διαρκείας. Τι άπληστοι
Σταθήκαμε στ’ αλήθεια, τι άσωτοι
Μες στη φιλαργυρία μας. Ποιος θα πιστέψει άραγε
Πως σπαταλήσαμε τη λίγη αιωνιότητα που μας αναλογεί
Χαμένοι σε μιαν έρημο από λέξεις. Σπέρνοντας
Και περιμένοντας το νέο φρούτο που θα βγει απ’ το κουκούτσι,
Αφήνοντας
Το γινωμένο φρούτο να σαπίσει.
Αλήθεια, τι άπραγοι
Τι ανεπίδεκτοι αθανασίας οι θνητοί.

Αντώνης Φωστιέρης
από τη συλλογή Το θα και το να του θανάτου, 1987

Το παζλ

 

Ποια Τύχη τότε ποιος Θεός

Που ακούραστα 

Σ' εννέα μήνες να τελειώσει αρμόζοντας 

Με τόσο ζήλο εκεί στη μήτρα

Μόριο μόριο

Το τεράστιο παζλ

        Των εκατό

        Τρισεκατομμυρίων 

         Κυττάρων -

 

Και άξαφνα

Να τιναχτείς εσύ μέσα απ' το αίμα

Κλαίγοντας,

 

        Μην σε τραβήξει 

        Πίσω το 

        Μηδέν.

 

Αντώνης Φωστιέρης

από τη συλλογή Θάνατος ο Δεύτερος, 2020

 

Ποτάμι ποίημα

Έπεσα σε λάκκο με άσπρο και κάηκα.

Όμως το ποίημα είναι ποτάμι
Και μια υγρασία θαυμαστική
Θαρρώ γλυκαίνει τη σιωπή απ’ την οργή της
Αν την πρόδωσα. Δεν φταίω, τ’ ορκίζομαι.
Κάποιοι ξεχάσαν ένα βάζο με φωνήεντα στο ράφι
Που θα το ‘φτανα. Ύστερα έμαθα με φλούδες συλλαβών
Να φτιάνω πλοία. Μικρά, όσο το δάχτυλο παιδιού
Και τα ’ριχνα μες στο νεράκι που έφευγε –
Τότε κατάλαβα : Μονάχα ο χωρισμός
ενώνει τους ανθρώπους. Τα υπόλοιπα
Τα ξέρετε από άλλες διηγήσεις. Πως «πίσω δεν γυρνάει»
Πως «δις εμβήναι τω αυτώ ουκ έστιν» και τα όμοια.
Μας τα ‘παν, τα ξανάπαν, σαν το αυτονόητο
Να είχε χρείαν ερμηνείας. Αλλά το ποίημα
Είναι ποτάμι από δάκρυα ξένα. Παιδί που αντρώθηκε
Συχνά το βλέπω να γυρνάει προς την πηγούλα του.
Κι όταν φουσκώνει
Απ’ την πολλήν αγάπη

Πνίγει.
Αντώνης Φωστιέρης
από τη συλλογή Η σκέψη ανήκει στο πένθος, 1996

Οι χαρτοπαίκτες

Πάντα τους βρίσκω εδώ. Στο ίδιο καταγώγιο
(Σ' αυτό το άθλιο καφενείο, σαν καπηλειό)
Μ' ένα μπουκάλι στο τραπέζι.
Ο αριστερά καπνίζει πίπα. Όμως κι οι δύο
Ψυχή και σώματι δοσμένοι
Στα χαρτιά.
Μόλις που αρχίσαν το παιχνίδι. Τράβηξαν
Το πρώτο φύλλο κι εξετάζουν εμβριθώς
Ποια τακτική ν' ακολουθήσουν. Πρόσεξα
Πως, κρύο ή ζέστη, εξάπαντος
Φορούν σακάκι και καπέλο. Πρόσεξα
Κυρίως αυτό. Δεν στέργουνε
Να σταματήσουν την παρτίδα ούτε λεπτό.
Ξεχνούν να φάνε και να πιουν.
Να κοιμηθούνε. Κάθονται
Αντίκρυ ο ένας απ' τον άλλο. Ακίνητοι.
Κι αυτό επί χρόνια, συνεχώς.
Πώς γίνεται;
Δεν τους γυρεύουν τα παιδιά, η γυναίκα τους,
Δεν έχουν σπίτι και δουλειά; Με ζώσανε
Τα φίδια για καλά. Υποπτεύομαι
Πως κάποιο τέχνασμα γελάει τη λογική μου
Κάποιο περίεργο παιχνίδι θα μου σκάρωσες
Με ψυχρά και τα θερμά σου που ζαλίζουνε
Σ' αυτό το άθλιο μαγαζί
Που με κουβάλησες,
Το καπνισμένο τούτο
Καταγώγιο.

Κύριε Σεζάν.

Αντώνης Φωστιέρης
από τη συλλογή Τοπία του τίποτα, 2013

Κοντινό

Μέριμνες επιούσιες
Μισθοί και ωράρια
Μόδες τηλέφωνα ταξίδια επιταγές
Κάτω από τόνους σκουπιδιών
Πατικωμένο βιαστικά
Το αιώνιο.

(Κι εδώ, στον στύλο της γωνίας,
Αδύναμη
Μια λάμπα φέγγει
Σβήνοντας
Χιλιάδες άστρα).

Αντώνης Φωστιέρης
από τη συλλογή Τοπία του τίποτα, 2013

To παιδί στο μουσείο

Ένα παιδί κοιμάται στο μουσείο
Εδώ και τέσσερις χιλιάδες χρόνια.
Τα κόκκαλά του φρίξαν απ' το κρύο
Γεμίσαν τρύπες απ' το πείσμα του αμετάκλητου.

Ένα παιδί σηκώνεται τη νύχτα απ' το κρεβάτι του
Ανοίγει τις κουρτίνες στο φεγγάρι
Τ' άγριο φως το τρόμαξε υπνοβατεί στη στέγη
Λίγο ακόμα θ' ανεβεί στα σύννεφα
Λίγο ακόμα θα ξηλώσει τ' άμφια του Θεού.

Ψέματα ψέματα ένα παιδί κοιμάται στο μουσείο
Οι αιώνες κελαρύζουν μέσα του κρύο νερό
Οι αιώνες στα μηνίγγια του βουίζουν μέλισσες
Μυρμήγκια οι αιώνες γύρω από το στρώμα του
Λίγο ακόμα θα ξεσκίσει την κουρτίνα του ύπνου του
Θα σηκωθεί ν' αγκαλιαστούμε κλαίγοντας.

Αντώνης Φωστιέρης
από τη συλλογή Σκοτεινός έρωτας, 1977

Η αιωνιότητα

 

                                  Πόσο στ' αλήθεια βαρετή

                                  Ολόκληρη αιωνιότητα.

                                 Και πόση πλήξη

                                 Ένα πνεύμα ολόγυμνο 

                                 Να κολυμπάει στα χάη διαρκώς.

   Χωρίς την άχαρη 

   Φροντίδα ενός κορμιού

   Χωρίς τ' αγκάθια του έρωτα

                                 Χωρίς το δέος

                                 Ή το δέλεαρ

                                 Μιας Κρίσης που εκκρεμεί. 

                                Χωρίς τον φόβο 

                                Ενός ανέκκλητου θανάτου.

Αντώνης Φωστιέρης

από τη συλλογή Θάνατος ο Δεύτερος. 2020

Ζωή

 

                                   Marc Chagall, The lovers

Ποιος να σκαρφίστηκε άραγε

Μια τέτοια φάρσα.

Χρυσή κασετίνα

Γεμάτη ως απάνω

Μ' αγκάθια 

Και χώματα. 

Αντώνης Φωστιέρης

από τη συλλογή Θάνατος ο Δεύτερος, 2020

Η ομορφιά

 

 

Γεννάει κανίβαλους η ομορφιά.

 

Κοιτάς ένα τοπίο ανέλπιστο

Τ' απέναντι κορίτσι όλο δροσιά

Την άσπιλη πανσέληνο μες στ' άσπρα της.

Και αφρίζοντας

Θες με τα νύχια σου να γδάρεις το τοπίο

Να κάνεις το κορίτσι μια μπουκιά

Να τραγανίσεις το φεγγάρι ακέραιο

Να τρέξει 

Αίμα στο δικό σου αίμα η ομορφιά.

Να τρέξει αίμα.

Αντώνης Φωστιέρης

από τη συλλογή Θάνατος ο Δεύτερος, 2020

O καιρός σήμερα

Οι νεκροί μπαρκάρανε στα φέρετρά τους
Φύγανε μουτρωμένοι δεν είπαν ούτε αντίο
Οι φίλοι μου οι συμμαθητές φορέσανε γραβάτα
Χωρέσαν σε μια τσάντα γίναν επιστήμονες
Τα σκοτεινά κορίτσια μου παντρεύτηκαν
Μου λένε «γιατί χάθηκες» ή «πότε πας στρατιώτης»
Τις νύχτες δεν μπορώ να κοιμηθώ
Πλέω στο αίμα.

Αντώνης Φωστιέρης
από τη συλλογή Το θα και το να του θανάτου, 1987

Επίσκεψη σκέψης

Τρεις ώρες τώρα προσπαθώ να κοιμηθώ.
Ζέστη Αυγούστου
Και ιδρώτας του μυαλού ολόγυρα
Σαν τα κουνούπια οι σκέψεις
Το λογχίζουν.
Τι έπαθα; Στο φως της μέρας
Σπάνια μ' επισκέπτονται. Και νιώθω βέβαια ευτυχής.
Ή, για να γίνω πιο ακριβής:
Απαγορεύω τέτοιες επισκέψεις. Αφού λαθραία
Έτσι και τύχει να τρυπώσει σκέψη, αργότερα
Η μια την άλλη προσκαλεί, ότι τάχαμου
Για λίγο μόνο, μια μικρή φιλοξενία -τα ξέρετε-
Οπότε ιδού, μπουκάρουν καραβάνια ολόκληρα
Με βλέψεις μόνιμης μετοικεσίας
Οι συνειρμοί. Να λείπει.

Κλείνω λοιπόν ερμητικά τα σύνορα - και τέρμα.

Γιατί δεν είμ' εγώ Αμερική. Ούτε τα εδάφη μου
Μπορούν να θρέψουν τόσους μετανάστες.

Αντώνης Φωστιέρης
από τη συλλογή Πολύτιμη λήθη, 2003

Έτσι κι εμείς

Σαν τον Κυναίγειρο, τον αδελφό του Αισχύλου,
Ξέρετε.

Που όταν οι Πέρσες απ' τον Μαραθώνα τρέξανε
Στα πλοία τους να φύγουν να σωθούν
Αυτός εμπόδισε μια τριήρη χώνοντας
Τα νύχια του στην πρύμνη. Τού ΄κοψαν
Το χέρι από τι ρίζα. Αιμόφυρτος
Συνέχισε με τ' άλλο.
Κι όταν τό 'κοψαν κι εκείνο, σε ύστατη,
Μπήγει τα δόντια στο σκαρί ελπίζοντας
Να ματαιώσει, λέει, την αναχώρηση.

Να ματαιώσει, πώς; Ένας προς όλους;
Φούμαρα του μύθου, αμετροέπειες.
Την αναχώρηση την είχε δεδομένη. Πάλευε
Την καθυστέρηση μονάχα να κερδίσει.
Αφού (ομογάλακτος του Αισχύλου) τό 'νιωθε:
Κάθε λεπτό είν' από μόνο του μια νίκη. Πάλευε
Την καθυστέρηση μονάχα να κερδίσει.
Σαφώς την καθυστέρηση.

Με νύχια
Και με δόντια.

Αντώνης Φωστιέρης
από τη συλλογή Τοπία του τίποτα, 2013

Το μέλλον

 

Όπως όλες οι σάρκες τα φύλλα  οι καρποί

Όπως κάθετί γήινο

Πάλι στη γη θα επιστρέψει

- Χώμα λίπασμα, λάσπη, πολτός -

Μη νομίζεις.

Τα ΄λόγια οι σκέψεις τα αισθήματα, όλα,

Σαπίζουνε λιώνουν κι αυτά

Στη σιωπή

Στον τάφο της μήτρας της

- Χώμα πολτός - ,

Να φυτρώσει εκεί θαλερό

Να ριζώσει για πάντα

Για πάντα'

Στη λήθη του ανθρώπου

    Το μέλλον.

Αντώνης Φωστιέρης

από ΄τη συλλογή Θάνατος ο Δεύτερος, 2020

Eσύ

Αν σε πω γκόμενα θα σ' αφανίσω
Αν σε πω αγάπη μου θ' αφανιστώ
Ηλεκτρικό πουλί στα χείλη της αβύσσου
Δάσος πυκνό που το περνάω σφυρίζοντας.

Αντώνης Φωστιέρης
από τη συλλογή Σκοτεινός έρωτας, 1977

Το άλογο

Αυτό το άλογο βοσκάει τους μέσα κάμπους
Κάποτε υψώνει τον λαιμό και τρώει το χόρτο μου.

Ποτέ μου δεν το είδα δεν το αντάμωσα
Η πεδιάδα του
φαντάζομαι είμ' εγώ
Κι η ευτυχία μου
Το ποδοβολητό του που ακούγεται
Χωρίς σκοπό στην πλούσια ερημιά μου.

Αντώνης Φωστιέρης
από τη συλλογή Σκοτεινός έρωτας, 1977

Οι ποιητές

photo art by George Christakis

Μετά το ποίημα
Οι ποιητές
Νιώθουν θλιμμένοι.

Όπως τα ζώα
Μετά τον έρωτα.

Αντώνης Φωστιέρης
από τη συλλογή Τοπία του τίποτα, 2013