Δεν της πήρα λουλούδια

(The Flower Vendor by Diego Rivera)

Για την επέτειο του θανάτου της μητέρας μου

Δεν της πήρα λουλούδια
αλλά σηκώθηκα νωρίς
να βρω ψάρι καλό στην αγορά
βρήκα και μήλα καθιστά για τάρτα
έτσι όπως τα έφτιαχνε αυτή,
μες τις καλές της μέρες.
Στρούντελ και σνίτσελ απ' τη Βιέννη
και σβίγγους όπως η θεία Ματίνα.

Δεν της πήρα λουλούδια
αλλά έσβησα στην ώρα του τον φούρνο
για να προλάβω την συνάντηση στο μαγαζί
πήρα τον Γιώργο από το σχολείο
κάναμε μαζί μπάνιο το σκυλί
κι ύστερα ήθελε να του διαβάσω εφτά βιβλία

Δεν της πήρα λουλούδια,
κατάφερα όμως να δουλέψω δυο ώρες στον υπολογιστή.
Πήγα να δω και την κυρία Δήμητρα,
με κατάλαβε από τη φωνή μου
Είχα καιρό να πάω να την δω,
της πήρα γλύκισμα νηστίσιμο
και κάθισα κοντά της και μου έλεγε.

Δεν της πήρα λουλούδια
κλάδεψα όμως τη λουίζα και έβαλα λίπασμα στα δέντρα.
Μετακίνησα τις γαρδένιες
έτσι που να πιάνουν ήλιο το πρωί
και φύλαξα τα ρούχα τα χειμερινά,
με προσοχή να μην τα φάει ο σκόρος

Με προσοχή αντιγράφω τις κινήσεις της
πώς έπλαθε ζυμάρι, έβαζε λάδι στα κιχιά,
ανέβαινε, κατέβαινε, και όλους τους φρόντιζε.

Δεν της πήρα λουλούδια
μα προσπαθώ ισάξια
τούτο το σπίτι να φροντίζω,
τούτο το σπίτι και τους ένοικούς του
όπως με έμαθε αυτή σωστά και μετρημένα.

Με προσοχή αντιγράφω τις κινήσεις της
με προσοχή να μην τις φάει ο σκόρος.

Νίκη Μαραγκού
από τη συλλογή Προς αμυδράν ιδέαν, 2008

Νεκρή ζώνη

(History vs Memory: History, by Adria Collins, Oil on canvas, 60" x 96", Private Collection)

Αυτό που λένε «νεκρή ζώνη» δεν υπάρχει
γιατί πάντα ανήκε σε κάποιους ζωντανούς.
Στο σκοινί με τα ρούχα της μνήμης
μικρές φανέλες σκάζουν στον ήλιο
ένα αγόρι πέφτει κάτω
και πληγώνει το γόνατό του
Μια γυναίκα κλαίει.
Ευτυχώς η γη δεν γνωρίζει τίποτα γι' όλα αυτά
και διακοσμεί τους πεσμένους τοίχους με κισσό
τις πληγές με παπαρούνες
τους τάφους με θυμάρι

Νίκη Μαραγκού
από τη συλλογή Προς αμυδράν ιδέαν, 2008

Το μυστήριο του κόσμου

Είναι στιγμές που μένω έκθαμβη
μπροστά σ' αυτό το μυστήριο,
μπροστά σ' αυτό το θαύμα του κόσμου
το θαύμα που είναι μια γλώσσα,
το θαύμα που είναι μια θρησκεία,
το θαύμα που είναι μια ορχήστρα,
όλα αυτά που έφτιαξε ο άνθρωπος
με υπομονή και γνώση
αλλά πιο πολύ μένω έκθαμβη μπροστά στο θαύμα
του μεταξοσκώληκα που μπλέκει το κουκούλι του
που θα το υφάνουν νεαρά παιδιά σε σκοτεινά δωμάτια
στη Μπενάρες και θα το μεταφέρουν στις αγορές
πάνω σε καμήλες
που απλώνουν το πόδι για να μη βουλιάζουν
στην άμμο.

Νίκη Μαραγκού
από τη συλλογή Προς αμυδράν ιδέαν, 2008

Βήματα στη σκάλα

Άκουσα βήματα στη σκάλα
Κατέβαινε χοροπηδώντας
δυο δυο τα σκαλιά
ο νεαρός άραβας
κι άφησε πίσω του
ένα άρωμα κέδρου ή υακίνθου
που απλώθηκε
σ' όλη τη σκάλα
και έσβησε τη βρωμιά του τοίχου
τα σπασμένα παράθυρα
τον ήχο από το δεκανίκι του θυρωρού.

Αλεξάνδρεια, Γενάρης 2009

Νίκη Μαραγκού
από τη συλλογή Προς αμυδράν ιδέαν, 2008

Η χαρουπιά στο Google

Στον Νίκο Νικολάου

Το δωμάτιο που είχε χωματένιο πάτωμα
ήταν το πιο ζεστό,
έφερνε στη θεία νερό
να το ραντίζει και να το σκουπίζει.
Κάθε βράδυ
περιδιάβαζε το σπίτι και τον κήπο,
θυμόταν ακόμα και τις τρύπες
από τα καρφιά στον τοίχο.
Έμπαινε σ' όλα τα σπίτια στο Βασίλι,
μετρούσε τα βήματα μέχρι την Κανακαριά
τριγύριζε στα γύρω χωριά.
Όταν είδε στο Google Earth την χαρουπιά
όπου άφηνε το τράκτορ δωδεκάχρονος
και έτρεχε
πρώτα στο θάμνο με τα σκίνα
και μετά στη θάλασσα
για να μην κάψει τα πόδια του
έκλαψε πικρά.

Νίκη Μαραγκού
από τη συλλογή Προς αμυδράν ιδέαν, 2008

Η Κα Αντωνίου από τη Σμύρνη

Κάθε μέρα στις τρεις ακριβώς
το ταξί έπαιρνε την Ουράνα και τη Καλλιρόη
στην κλινική όπου νοσηλευόταν η Κα Αντωνίου
σε μεγάλη ηλικία με προβλήματα καρδιάς.
Κάθε μέρα εδιηγείτο πως έφυγε κορίτσι από τη Σμύρνη
και έκλαιγαν και οι τρεις.
Την Αφρική όπου είχε ζήσει η Κα Αντωνίου
σαράντα χρόνια μετά τη Σμύρνη
την είχε ξεχάσει εντελώς.

Νίκη Μαραγκού
από τη συλλογή Προς Αμυδράν Ιδέαν, 2008

Η βασιλεία και η δύναμις και η δόξα

Η βασιλεία και η δύναμις και η δόξα
του γυμνού σου σώματος
από το παράθυρο τα σύννεφα να μετακινούνται
και τα μαλλιά σου δέντρα
σαν σ' έρημο
κι από μακριά οι ήχοι
από το ψεσινό σου όνειρο
κύμβαλα και ταμπούρλα
χορδές και όργανα
και οι τέσσερις με τ' άμφια
και συ να λες

«χωρίς εσένα, χαράμι η ζωή μου»
Θα μπορούσα να πω κάτι όπως
η κάμπια της σκέψης μου
ανεβαίνει πάνω στο φύλλο
και το τρώει σιγά-σιγά

Νίκη Μαραγκού
από τη συλλογή Τα από κήπων
Συγκεντρωτική έκδοση Divan, 1967-2000, 2005

Στην παραλία της Λεμεσού

Στη Λεμεσό μια θάλασσα θολή
κι αδιόρατη
σα να 'πεσε γκρίζο χιόνι
στους κυματοθραύστες και στην προκυμαία
και στο παλιό το σπίτι
με την πλαϊνή τη σκάλα και τα εμπορικά
κοιμισμένο στα φύλλα του υμενόκαλου

Όμως είναι άλλο πράγμα η θάλασσα
έτσι που σου αφήνεται
έτσι που σε σέρνει
έτσι που σου απλώνεται πέρα από τους ευκάλυπτους
φορτωμένη αροδάφνες σάπιο ξύλο θαλασσινά λουτρά
άλλο πράγμα η θάλασσα
έτσι που εισχωρεί στην πόλη καλπάζοντας στις γωνιές
σκαρφαλώνει στις ταράτσες
μπλέκεται στα φαρμακεία
φτάνει στα δικαστήρια
σέρνοντας μαζί της καρίνες και χαρταετούς
μια μυρωδιά από χαρούπια
σκουριά φιλιά ναυάγια
για να με ξαναφέρνει κάθε πρωί
στον αληθινό μου προορισμό

Νίκη Μαραγκού
από τη συλλογή Τα από κήπων
Συγκεντρωτική έκδοση Divan, 1967-2000, 2005

Να μην τελειώνεις με το παρελθόν

Να μην τελειώνεις με το παρελθόν
να το πλησιάζεις τόσο
που να φαίνονται από μακριά οι φωτιές
κι ύστερα πάλι ν' απομακρύνεσαι
μετά απ' τον βαθύ τον ύπνο
πλάι στην ακίνητη λίμνη
το μεσημέρι
με την αραιή φιλτραρισμένη της ζωή
τη σμίκρυνση του φόβου
και τον homo ludens
και τη συκιά την άκαρπη
όπου πρωτάκουσες απόγευμα το θρόισμα του φιδιού
και μάζεψες όλες τις αμαρτίες ενώπιόν σου
η μια να σου χαϊδεύει τα μαλλιά
η άλλη να σου φτιάχνει τα ρούχα
η τρίτη να κάθεται στα πόδια σου
και να σου τραγουδάει
μην κλαις μικρή Ερμιόνη
πλάι στον αρχαίο ερειπιώνα
κοίτα τι λαμπερά φτερά άκου τραγούδια
ξέχασε τα σύντομα διαστήματα του θανάτου
τα πεύκα στον ανήφορο
πριν απ' τις τούρκικες γραμμές
τις σκοτεινές τις τρύπες τ' ουρανού\
θα 'ρθει πάλι η μαμά σου
θα δεις, θα 'ρθει πάλι η μαμά σου

Αγλαντζιά, καλοκαίρι 1977

Νίκη Μαραγκού
από τη συλλογή Τα από κήπων
Συγκεντρωτική έκδοση Divan, 1967-2000, 2005

Έβδομο γράμμα

Την άλλη μέρα, Μεγάλη Παρασκευή, μπήκα στην εκκλησία την ώρα που έψαλλαν το «γυμνόν επί του ξύλου» και «τη ρομφαία της λύπης ταράσσομαι δεινώς», στον απέναντι τοίχο μια ιταλότροπη αποκαθήλωση, πόδια σαν τα δικά σου, γόνατα, μου κόβονται τα γόνατα, «ο ωραίος κάλλει την φύσιν ωραϊσας», η κοιλιά, το στήθος, οι κουρτίνες με το λιγοστό φως, παραμερίζω τα πέταλα και πρoσκυνώ, η ομορφιά είναι στο βάθος κίνηση ερωτική, μύροις, έδυς, όμμα, όμμα το γλυκύ και τα χείλη σου πώς μύσω; Βγαίνω στην πλατεία της Αρχιεπισκοπής, έρημη με τα λίγα δέντρα σαν σε παλιά αναγνωστικά, σαν σκηνικό του Ντε Κίρικο, αδειάζω από τις τσέπες μου τα πέταλα, τα ρίχνω πίσω μου για να με βρεις σα με γυρέψεις μες στη νύχτα. Δεν ξέρω αν θα γυαλίζουν στο φεγγάρι, αν μπορείς καθόλου να τα δεις. 

Νίκη Μαραγκού
από τη συλλογή Ποιήματα μιας άλλης εποχής
Συγκεντρωτική έκδοση Divan, 1967-2000, 2005

Οι τριανταφυλλιές

Παρέα με το γεωμέτρη και τον κηροπλάστη
φύτεψα φέτος τριανταφυλλιές στον κήπο
αντί να γράφω ποιήματα
την εκατόφυλλη από το σπίτι με το πένθος στον Άγιο Θωμά
την εξηντάφυλλη που έφερε ο Μίδας από τη Φρυγία
την Μπαγκσιανή που ήρθε από την Κίνα
μοσχεύματα από τη μοναδική μουσσιέττα που επέζησε
μες στην παλιά την πόλη
αλλά προπαντός τη Rosa Gallica που έφεραν οι σταυροφόροι
που αλλιώς τη λέμε και δαμασκηνή
με το εξαίσιο άρωμά της.

Παρέα με το γεωμέτρη και τον κηροπλάστη
αλλά και τον τετράνυχο, τον τίγρη, το φυλλοδέτη
τη μηλολόνθη, τη χρυσόμυγα
τα αλογάκι της Παναγίας που τα τρώει όλα
θα μοιραστούμε φύλλα, πέταλα, ουρανό
στον αφάνταστο αυτό κήπο
κι αυτοί κι εγώ περαστικοί.

Γενάρης 1993

Νίκη Μαραγκού
από τη συλλογή Divan, 2001
Συγκεντρωτική έκδοση Divan, 1967-2000, 2005

Αγία Αικατερίνη

Στις παλιές εκκλησίες της Πάφου
μέσα από τις φθαρμένες τοιχογραφίες
πάντα υπάρχει ένας ευαγγελιστής σε μια γωνιά
μέσα σε πορτοκαλί φωτοστέφανο
πλάι στους πορνικούς και τους τυφλούς,
την Άννα και τον Ιωσήφ
που βάζουν τη Μαρία να κοιμηθεί
διακρίνεις συνήθως το χέρι που αγκαλιάζει
το μάγουλο πλάι στο άλλο μάγουλο
μέσα στα πράσινα και κίτρινα του χρόνου
τα άλατα της πέτρας
το αραβούργημα πλαισιωμένο με τσουκνίδες
στη βάση του τοίχου πλάι στα μαζεμένα χαρούπια
σπίτι της σαύρας
και ο Αρχάγγελος υπερμεγέθης
να μας φυλάει όλους.

Νίκη Μαραγκού
από τη συλλογή Divan, 2001
Συγκεντρωτική έκδοση Divan, 1967-2000, 2005 

Όποιος περάσει στην άλλη όχθη

Όποιος περάσει στην άλλη όχθη
δε γυρίζει πίσω ποτέ
με το καράβι που μια ζωή συναρμολογούσε
με σκοινί γερό και ξύλο αρωματικό
θα ταξιδέψει τις δώδεκα ώρες της νύχτας
και το πρωί θα τριγυρνά
σε συνοικίες αράπικες
μικρομάγαζα στολισμένα
με χρωματιστά λαμπιόνια
γλυκά αμύγδαλα ποτά
θα μπαίνει μες στα σπίτια τα κτισμένα με πλιθάρι
θα βάζει στα μαλλιά του λάσπη
και θα πενθεί όπως κι αυτοί
τον Άδωνι.

Ανάμεσα στους κίονες
με τ' άνθη του λωτού και του παπύρου
θα βλέπει κάποτε αργά τα απόγευμα
κάποια ρωμαϊκή επιγραφή
κάποιον άγιο χριστιανό ζωγραφισμένο
ή ένα άλογο ή μια ρομφαία
και θα ξαναθυμάται
μόνον σαν μια σκιά σαν αστραπή
την περασμένη του ζωή
το γενεαί πάσαι τους ευκάλυπτους στο κυβερνείο
τον τοίχο τον ψηλό με τα γυαλιά
κάποτε ακόμα και τη θάλασσα
αυτή αλήθεια πια σαν όνειρο
τη θάλασσα.
Έτσι θα εντρυφείς μες στη σιωπή σου
θα κουβαλείς μια μουσική που πέτρωσε
θ΄ακούς τα κρόταλα ταο φιδί το αιγυπτιακό
μόνη εσύ θα τα ακούς
μόνη εσύ θα τα διηγείσαι.

Νίκη Μαραγκού
από τη συλλογή Αρχή Ινδίκτου, 1987
Συγκεντρωτική έκδοση Divan, 1967-2000, 2005

Γράμμα στο Διονύση

Ουκ αν έχομεν ειπείν βεβαίως
ούτ' αλκυόνων περί ούτ' αηδόνων
                           Λουκιανός
Γιατί ρε Διονύση.
δεν είναι εύκολο να μιλά  κανείς σήμερα
με βεβαιότητα ούτε για αλκυόνες ούτε για αηδόνια
όταν κατοικεί σε σπίτι
που δε θυσιάστηκε πετεινός στα θεμέλιά του
κι ούτε έχει κοιμηθεί σε στρώμα
με σταυρούς ραμμένους στις τέσσερις γωνιές του
όπου πέφταν τα νομίσματα
χρυσά και αργυρά
κι οι σπόροι από βαμβάκι και σησάμι
ή έχει χυθεί μαζί με τους άλλους στους δρόμους
ως βαθιά μέσα στη νύχτα
στα λαμπρά φωτισμένα σπίτια
με τους Λάζαρους ντυμένους με κίτρινα λουλούδια
και γύρω απ' τα γεμάτα άνθη στρώματά τους
στέφανα και δημητριακά
πουλιά ερπετά πέταλα
αλεύρι μάραθο κεριά και μέλι
πιο μαλακά απ' τον ύπνο


Έτσι Διονύση
μέσα στο γενικό θαλάσσωμα
της ανακρίβειας
των αισθημάτων
πίνοντας καφέ, Παρασκευή πρωί,
δεν έχω παρά να σου πω
πως σε πεθύμησα πολύ.

Νίκη Μαραγκού
από τη συλλογή Αρχή Ινδίκτου, 1987
Συγκεντρωτική έκδοση Divan, 2005

Καθώς γυρίζεις με καράβι από την Αίγυπτο

(David Roberts, Luxor Seen From The Nile, 1838)

Κι ακόμα θα σας παρακαλούσα
με την ευκαιρία των λίγων γραμμών
που σας στέλνω, να λαβαίνατε τον κόπο
να μου φιλούσατε - με τους λωτούς
και με τις φοινικιές της
με τα νερά και τα δειλινά της -
ολάκερη την Αίγυπτο στο στόμα.
                  (Γράμμα του Ν. Λαπαθιώτη)

Και ο ύπνος σου γίνεται βαθύς
πάνω από την αρχαία νεκρόπολη
το λαβύρινθο των στοών
με τα σπασμένα αγγεία τ' αγάλματα τ' ακόντια
καθώς ξαναβρίσκεις την οδυνηρή ισορροπία
που σου επιτρέπει να είσαι και να μην είσαι
να περπατάς και να μένεις ακίνητη
στην ίδια θέση πάντοτε
ψηλαφώντας τους οικείους χώρους
τους ευκαλύπτους γύρω απ' το ποτάμι
το σπίτι με τους φοίνικες
που άδειασε με τις φασαρίες του '55
τις μυστικές απογευματινές συναντήσεις
χωρίς καμιά πια αιδώ ή τύψη
μ' ένα σελάνι αιμάτινο στο στήθος

Κι ο ύπνος σου γίνεται βαθύς
πάνω από την αρχαία νεκρόπολη
οι ηδονές πελάγιες
οι χορευτές εξαίσιοι
βαθαίνουν οι ώχρες και τα πράσινα
μέσα στα θαύματα των κήπων
στην παρδαλή παρέλαση της προκυμαίας
η άμαξα σου δίνει μια περιορισμένη μόνο
όψη του δρόμου
ακολουθείς το υδάτινο ρέμα
στην κούπα από αλάβαστρο
τα κέρινα ομοιώματα
μετακινούνται ελάχιστα πάνω στην επιφάνεια του νερού

ξυπνάς πρωί στη Λευκωσία
αργοπορημένη.

Νίκη Μαραγκού
από τη συλλογή Αρχή Ινδίκτου, 1987
Συγκεντρωτική έκδοση Divan, 1967 - 2000, 2005