Το σώμα και ο λόγος στην ομίχλη

(Claude Monet Waterloo Bridge: Sun in the Fog 1903. Oil on canvas. Lent by the National Gallery of Canada, Ottawa)

Καθώς η ομίχλη
με τη θάλασσα τον ουρανό
έχει σμίξει
οι περιπατητές που αργά
γλιστρούν
ή όρθιοι στέκουν στην ακτή
σαν κρεμασμένα αγάλματα
στο τίποτα,
με ένα μονάχα λανθασμένο βήμα
απρόσμενα μπορεί και να βρεθούν
στα σκοτεινά νερά
Έτσι κι όταν στη μέθη του
παραμιλάει ο λόγος
γλιστράει κι αυτός αδέξια
μες στη δική του ομίχλη
σαν δίχως ήχο,
και ακατάληπτος
εξαερώνεται στο χάος

Μαρία Καραγιάννη
από τη συλλογή Ο γυρολόγος της ερήμου, 2010
Ποιήματα (1989-1992, 1998-2007)
ενότητα Της ερημιάς η σκόνη

Όταν σε αφήνει η ποίηση

Στον Κάρολο

Με θάνατο σε πληρώνω. Με χέρια
τανυσμένα
σε ελεημοσύνη ανέφικτη

Εσένα, που έρχεσαι και φεύγεις
κι ό,τι μου δίνεις
πρόσκαιρα την πληγή μου
στεφανώνει

Για δες, όταν με αφήνεις
πώς τριγυρνώ στην πόλη μου
σαν μέσα από καθρέφτη
ραγισμένο
και πόσο επίμονα
σε αδιάφορα φορέματα τυλίγω
το φαγωμένο σώμα

Κρυμμένο να το προσπερνούν,
και μυστικά να καίγεται
ώσπου γυμνό να μπει στον ύπνο

Στην άβυσσο να το ξεναγούν
τα όνειρα

Μαρία Καραγιάννη
από τη συλλογή Ο γυρολόγος της ερήμου, 2010
Ποιήματα (1989-1992, 1998-2007)
ενότητα Και πράγματα λησμονημένα

Ο θάνατος θα 'ρθει, θα ΄χει τα μάτια σου

Πριν από τέσσερις μέρες η φίλη μας η Όλγα (Carpe diem) είχε αναφερθεί σ' αυτό το συγκλονιστικό ποίημα. Το διάβασα συμπτωματικά λίγο αργότερα στην Ελευθεροτυπία και το αναρτώ τώρα για τη δική της χάρη και για χάρη όλων μας.

Ο θάνατος θα ' ρθει, θα ' χει τα μάτια σου -
ο θάνατος που αυτός μας συνοδεύει
απ' το πρωί ως το βράδυ ξαγρυπνώντας,
ανάκουστος σαν κάποια παλιά τύψη
ή ένα πάθος παράλογο. Τα μάτια σου
όμοια θα είναι με μια κούφια λέξη,
μια πνιγμένη φωνή, κλειστό ένα στόμα.
Κάθε ξημέρωμα έτσι τα αντικρίζω
όταν προς τον εαυτό σου μόνο γέρνεις
μες στον καθρέφτη. Ω ελπίδα αγαπημένη,
θα ξέρουμε κι εμείς τη μέρα εκείνη
ότι εσύ είσαι η ζωή και είσαι το τίποτα.
Για όλους ο θάνατος έχει ένα βλέμμα.
Ο θάνατος θα 'ρθει, θα 'χει τα μάτια σου,
θα 'ναι σαν να τελειώνεις μ' ένα πάθος,
σαν να αντικρίζεις πάλι στον καθρέφτη
πρόσωπο να αναδύεται νεκρό,
σαν να ακούς ένα χείλι σφαλισμένο.
Αμίλητοι στην άβυσσο θα πάμε.

22 Μαρτίου "50

Τσέζαρε Παβέζε (1908-1950)
από τη συλλογή «Ο θάνατος θα 'ρθει,
θα 'χει τα μάτια σου» Τουρίνο, 1951.

Μετάφραση από το ιταλικό πρωτότυπο:
Κάρολος Τσίζεκ - Μαρία Καραγιάννη.
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο της Ελευθεροτυπίας, Βιβλιοθήκη,
στις 2 Οκτωβρίου 2009

πρόκληση

κάθεται απέναντι του
προκλητικά σταυρωμένα
έχει τα χυτά της πόδια,
το ψηλά της παπούτσια
ανοίγουν κομψά το κουντεπιέ
και η φούστα όσο να φανεί
το λεπτό της γόνατο
κολλάει το τσιγάρο στο κραγιόν
και αναστατώνει τα μαλλιά της
κι αυτό το κάθισμά της!
όπως το φίδι πριν επιτεθεί
ρημάζει την αρσενική ματιά του
κι αυτή το γλεντάει
κούκλα ζωντανή, πανάθεμά την
κολασμένη, πύρινη
καρφί στα μάτια τον κοιτάει
και σταματάει ο κόσμος να κινείται
γεννημένη να αφήνει έναν πεινασμένο πόθο
κάθεται απέναντι του
τον τυλίγει και τον ξετυλίγει αφόρητα
πνιγμός του 'ρχεται
χτυπήματα ακαριαία
θα τον φέρουν υπνωτισμένο κοντά της
για εκείνη τη νύχτα

Κατερίνα Καραγιάννη
από τη συλλογή Ζουμ, 2012

Το ον ξένο

στη Στέλλα Καραγιάννη

Αλλάζω σαν την ιαχή που μεταπλάθεται σε ψίθυρο
ένα εξ υπαρχής επινενοημένο όργανο είμαι μουσικό
οι ήχοι μου αναλογούν προς τα ξένα δάχτυλα
εκείνα που με παίζουν.

Για τούτο μεταβάλλομαι εκάστοτε σε τύμπανο σε κύμβαλο
σε βάρβιτο σε αυλό
όποια χείλη φυσήξουν τον πηλό μου
αυτά και θα μου δώσουν σχήμα,

αυθύπαρκτος λοιπόν την ξένη προσδοκώ εξοικείωση.

Θανάσης Γεωργιάδης
από τη συλλογή Τα στάσιμα, 2007

Στοιχειώνουν οι αγαπημένοι

(Song of Dreams by  Sofanya White)

Κάποτε μέσα σου
στοιχειώνουν οι αγαπημένοι
Σε υποτάσσουν ύπουλα
θανάσιμα σε διαβρώνουν

Δεν έχουν πρόσωπο
κι ούτε είναι ιδέα
Μεταμορφώνονται διαρκώς
και είναι διαρκώς
εκείνοι

Ζωντανοί των ονείρων
τους ψαύεις και ριγούν
εκεί μονάχα αληθινοί

Μαρία Καραγιάννη
από τη συλλογή Ο γυρολόγος της ερήμου, 2010
Ποιήματα (1989-1992, 1998-2007)
ενότητα Της ερημιάς η σκόνη

Ωσάν σκιά

“Head”  by Alexei Jawlensky,  Oil on canvas over cardboard, 

The Museum of Modern Art, New York

Ωσάν σκιά κι ωσάν ανάμνηση,
πρόσωπο ιδωμένο κάποτε στον καθρέφτη

Τι έμεινε δικό σου, τι έμεινε δικό σου;
θυμήσου, όταν περνούσες, τον Άγγελο
γιασεμί μου, σου έλεγε, μέθη μες στον αγέρα μου
Αγάπησέ με

Περνάει τώρα πουλί, σε περγελάει
τι τιού τίου, τι τιού τίου, τι έμεινε
δικό σου, τι έμεινε δικό σου; 

Πληγή έχει μείνει στοιχειωμένη,
βάλσαμε δεν την κλείνει
νεράκι δεν την πλένει
λήθη δεν τη στεγνώνει

Μαρία Καραγιάννη
από τη συλλογή Ο γυρολόγος της ερήμου, 2010
Ποιήματα (1989-1992, 1998-2007)
ενότητα Και πράγματα λησμονημένα

Όλα αναμοχλεύονται διαρκώς

Jackson Pollock,

The Key,1946 ; Oil on canvas, 59 x 84

Source: The Art Institute of Chicago

Όλα αναμοχλεύονται διαρκώς.
όνειρα είναι που κοιτάς
και τα ακούς, εν εγρηγόρσει,
θαλασσινά τοπία, δάση με ξέφωτα
με φτέρες να θροούν
και να λικνίζονται στους ίσκιους
κι άξαφνα πλήθη να περνούν κι αγάλματα
κι αγαπημένοι παρελαύνουν
από τραπέζια γιορτινά επιστρέφουνε
κι από νεκρόδειπνους,
με νεύματα ταραγμένα μας καλούν
κλαιν και μιλούν ανάκουστοι
εξάπτονται ριγούνε και σκοντάφτουν
κι όπως τους παίρνει τυραγνισμένη θύμηση
ήμερα αναγέρνουν
κι ωσάν σκιές σε ανάληψη
νέφος σινδόνα ουράνια
αίφνης τους σκεπάζει

Μαρία Καραγιάννη
δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Εντευκτήριο,
τεύχ. 77, Ιούνιος 2007

Βρέφος γίνεσαι πάλι

(Edvard Munch, The Scream, tempera on board, Munch-museet, Oslo)

Καθώς στη μνήμη η ζωή μας
με τις ζωές των άλλων ξανασμίγει
όταν στη θύμηση το γέλιο
άξαφνα γίνεται λυγμός
που έντρομος μες στη σιωπή
αποτραβιέται

και όλα μέσα σου στριμώχνονται
να βγουν απ' το σκοτάδι προς το φως
και στο σκοτάδι βιαστικά επιστρέφουν
βρέφος γίνεσαι πάλι
σπαρακτικές στον ύπνο σου αφήνοντας φωνές

Μαρία Καραγιάννη
από τη συλλογή Ο γυρολόγος της ερήμου, 2010
Ποιήματα 1989-1992, 1998-2007
ενότητα Λυγμός σταματημένος

Πόσο ακριβό το σώμα σου

Jackson Pollock, The Moon-Woman
1942; Oil on canvas, 69 x 43
Peggy Guggenheim Collection, Venice

Όταν στον ύπνο σου
πεθαίνεις
και σε ξυπνάει ο φόβος
πόσο ακριβό το σώμα σου
που ξαναβρίσκεις

Μαρία Καραγιάννη
Δημοσιευμένο στο περιοδικό Πάροδος, τεύχος 17, Δεκέμβριος 2007

Ένα μετέωρο κλουβί ακατοίκητο

Είναι δεν είναι αυτά τα μάτια
του αγαπημένου μου
Τα κουβαλάει
σε μια παλάμη σκοτεινή
και χάνεται
κι αν φέγγει μέρα
τα ρούχα του ασύνορα
μπερδεύονται στο φως
και η νύχτα
αυτή ποτέ
δε μου τον δίνει ολόκληρο
σα να παλινδρομεί
ένα άστρο βιαστικό
απάνω του
και ξαφνικά αποσύρεται
και μένει εκεί
ο ίσκιος του
να υψώνει ένα κιγκλίδωμα
μες στον καμένο κήπο
κι ένα μετέωρο κλουβί
ακατοίκητο

Μαρία Καραγιάννη
από τη συλλογή Το δίδυμο όνειρο, 1979

Πηγή Translatum, Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης

τι ζήτησα;

τι ζήτησα;
την αγκαλιά σου ζήτησα

αυτή την ξεπεσμένη αθωότητα
στο σουλάτσο του δρόμου
σε μια γωνιά
πίσω απ' τον κάδο των σκουπιδιών
εκεί κάπου στη ζούλα
στη πλατεία Αριστοτέλους
ανάμεσα από χνώτα και ιδρωμένες μασχάλες
μέρα μεσημέρι
και ο πλανόδιος πωλητής με τα μαύρα γυαλιά, να κόβει
κίνηση

τι ζήτησα;
να ανακατευτούμε
μες στην απλωμένη γλώσσα των αισθήσεων
μπροστά απ' τα γδαρμένα σκηνικά
της αφόρητης αναμονής
στου ενός λεπτού την ακριβή ώρα

αδειανά χέρια
τρύπια η καρδιά
κι φωνή ξεκούρδιστη
άγρια αποτυπώματα
πατάνε στο στήθος
γέρνω στα σπλάχνα μου μέσα
και τρώω
μικρά χαρτάκια από στιχάκια
ένδοξων λυγμών

Κατερίνα Καραγιάννη
από τη συλλογή Ζουμ, 2012

Ο γυρολόγος της ερήμου

Man's Head (aka Portrait of a Poet) 1915, a painting by Amedeo Modigliani

Ο ποιητής
πραματευτής και γυρολόγος της ερήμου
την άπληστη λευκότητα των ημερών του
που απόμειναν
και την αζήτητη πραμάτεια του
την διαλαλεί με ήχους
ακατάληπτους
το άνυδρο πρόσωπο
το φροντισμένο προσωπείο
σε άβυσσο το αφήνει να κυλάει
και μίμος πιο μοναχικός
με άναρθρα κρόταλα κραυγών
χειρονομεί ανακόλουθα
ιερουργεί τις ξεχασμένες σημασίες
τις λέξεις του αρχέγονες
απεγκλωβίζει στο κενό
στην άχνα
της αργής τους εκπνοής
να φωσφορίζουν

Μαρία Καραγιάννη
από τη συλλογή Ο γυρολόγος της ερήμου, 2010
Ποιήματα (1989-1992, 1998-2007)
ενότητα Λυγμός σταματημένος

Σε ύπνο ανυπεράσπιστο

(Toulouse-Lautrec, Henri de, “The Bed”, oil on cardboard, Musée d'Orsay, Paris, France)

Με το σκοτάδι
τα σπίτια γέρνουν απ' τη νύστα μας

Βαθουλωμένα μαξιλάρια
σεντόνια εθισμένα
στη θέρμη των κορμιών
μας περιμένουνε
σε σιωπηλά δωμάτια

Κι απ' τον αντίλαλο της μέρας
κάτι συγκεχυμένα μουρμουρίζοντας
βαριά σωριάζονται τα σώματα
σε ύπνο ανυπεράσπιστο
το πνεύμα παραδίνεται

Μαρία Καραγιάννη
από τη συλλογή Ο γυρολόγος της ερήμου, 2010
Ποιήματα (1989-1992, 1998-2007)
ενότητα Της ερημιάς η σκόνη