Φαρμάκι σκέτο, ποίημα.
Διαβρωμένο ως το μεδούλι απ΄τη στρυχνίνη
πώς θ' αγαπηθείς;
Καρκινογόνο ποίημα
Για να εκδοθείς; Δε γίνεται λόγος
Μ΄έφαγες με ροκάνισες
κι εσένα ωστόσο τι θαρρείς;
Θα σ' αποβάλουν σώμα ξένο - τι θαρρείς;-
Μ' απόβλητα ραδιενεργά
μαζί θα σε σκεπάσουν.
Δε θ' αγαπηθείς.
Αυτοί που κάποτε διαβάζαν
τ' «άκουσε τ' απόμακρο το παλιό βιολί»
εκείνο ξέρεις το μακάριο του Πολέμη
διαβάζουν τώρα τ' «Άξιον εστί»
όπως παλιότερα
μας είχαν πρήξει με την «Κίχλη» του Σεφέρη
Α, και Βρεττάκο - ναι - θα σου το πουν
«Εσύ δεν έσκαψες»
(Συ έσκαβες τον ίδιο σου το λάκκο)
Εσένα σε περόνιασε φαρμακερή ατέλειωτη βροχή
και σ' έκανε στρυχνίνη -
δηλητήριο - ποίημα.
Σταύρος Βαβούρης
από τη συλλογή Πού πάει,
πού με πάει αυτό το ποίημα, 1985
Αναρτήσεις
8 σχόλια:
Εσένα σε περόνιασε φαρμακερή ατέλειωτη βροχή
Πόσο φαρμάκι αλήθεια περιέχει αυτό το ποίημα; Φαίνεται να μην έχει τέλος
Μας αρέσει η βροχή, ρε παιδί μου, και τα σκοτεινά της μονοπάτια. Ε, Μαρία;
Καλά, για σένα θα αναρτήσω μετά μερικά ερωτικά «να πάνε τα φαρμάκια κάτω». Μεγαλύτερο φαρμάκι όμως από τον έρωτα υπάρχει;
Tι ωραιότερο από ενα μπουκάλι με δηλητήριο και ένα ποιημα μεσα στη βροχή..
Μ' απόβλητα ραδιενεργά
μαζί θα σε σκεπάσουν.
Δε θ' αγαπηθείς.
Ποιος θα το σκεπάσει; Άπαξ και εκδοθεί το ποίημα, κανείς δεν μπορεί να το σκεπάσει. Κι αν πρόκειται να μην αγαπηθεί, θα φταίει που δεν άρεσε στους αναγνώστες, άρα κάτι δεν πήγε καλά στην επικοινωνία του ποιητή μαζί τους.
Πάμε τώρα στο «Άξιον εστί» - εδώ έχουμε να κάνουμε με μια ειδική περίπτωση. Δεν το διαβάζει ο κόσμος. Το τραγουδάει. Κι όταν ένας ολόκληρος λαός τραγουδάει με πάθος τα μισά ποιήματα μιας συλλογής μέσα από ένα δίσκο που κυκλοφόρησε το 1966, πάσα αρχή (ποιητική τε και μη) παυσάτω.
Το φαρμάκι ενός ή εκατό πικραμένων ποιητών δεν πιάνουν μία μπροστά στο αισθητήριο ενός λαού που, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης του καθενός, τραγουδά επί 42 συναπτά χρόνια αυτά τα ποιήματα που μελοποίησε ένας αριστερός συνθέτης.
Η κριτική και οι βραβεύσεις επηρεάζουν τη φήμη ενός δημιουργού ή ενός γραπτού πρόσκαιρα και στην εποχή τους. Όταν περάσουν 40 χρόνια, φεύγουν όλα αυτά τα «επιχρίσματα» και μόνο μόνο το γραπτό. Κι αυτό είτε αρέσει είτε δεν αρέσει στον κόσμο.
Γιατί, καλέ, τα βάζεις με τον Σταύρο Baβούρη; Δεν έχει ο ποιητής δικαίωμα να διαμαρτυρηθεί; Ή μήπως τα βάζεις και με μένα που δημοσίευσα το ποίημα;
Άκουσε λοιπόν. Ανεξάρτητα από την ποιητική τους αξία, έχουμε τους ποιητές των σαλονιών που έχουν ευνοηθεί σκανδαλωδώς από την εξουσία. Τον Σεφέρη που είχε κριτικό οικόσιτο (Καραντώνης), όπως κατήγγειλε αρχικά ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος και επιβεβαίωσε με ντοκουμέντα στις σελίδες αυτοβιογραφίας του ο Γ.Θ. Βαφόπουλος. Τον «ποιητή της ξένης αγωνίας» όπως τον ονόμασε ο Γιώργης Σαραντής σε ένα ποίημά του. Έχουμε τον Ελύτη που τα βρήκε όλα έτοιμα και έγραφε χαζοχαρούμενα όταν η Ελλάδα σφαζόταν στα βουνά και στέναζε στις φυλακές. Έχουμε και τον αγωνιστή Ρίτσο που δοξάστηκε από την αριστερά και έγραψε όχι μόνο ποιήματα εμπνευσμένα αλλά και ποιήματα κατά παραγγελία. Και οι τρεις εισέπραξαν την ανταμοιβή τους, οι δύο πρώτοι με την ξεφτίλα που ονομάζεται βραβείο Νόμπελ και ο τρίτος με την ξεφτίλα που ονομάζεται βραβείο Λένιν.
Δεν έχει λοιπόν το δικαίωμα να διαμαρτυρηθεί ο Βαβούρης ή
ο οποιοσδήποτε άλλος ποιητής για μία σκανδαλώδη εύνοια που συνεχίζεται και σήμερα (η κυρία Δημουλά περιφέρει την αγωνία της στην Ακαδημία). Δεν μπορεί να υψώσει φωνή ο οποιοσδήποτε ποιητής που δεν εξαργυρώνει τη δωρεά του και δεν δέχεται την εύνοια του θανάσιμου εχθρού του που είναι η εξουσία;
Όσο για τους αναγνώστες, αυτοί καταναλώνουν όσα διαφημίζονται, όσα τους σερβίρονται έντεχνα. Ας μην πω τώρα τίποτα βαρύ για το αισθητήριο του λαού. Τραγούδια με γελοιωδέστατους στίχους έχουν γίνει μεγάλες επιτυχίες. Γιατί εκεί δεν κυριαρχεί ο στίχος αλλά η μουσική. Και στους πέντε που ακούν Θεοδωράκη, υπάρχουν πενήντα που λατρεύουν τα σκυλάδικα.
Ναι, υπάρχουν σπουδαίοι ποιητές που παραμένουν στην αφάνεια. Ο αγαπημένος μας Γιώργος Θέμελης για παράδειγμα. Ούτε το ένα δέκατο της φήμης των Σεφέρη, Ελύτη, Ρίτσου δεν έχει. Ενώ η αξία του δεν υπολείπεται της αξίας των ευνοημένων. Κι ας έχουν περάσει τα 40 χρόνια.
Τέλος, σ’ αυτό το ταπεινό ιστολόγιο θα έχουν θέση τιμητική ο Βαβούρης, η Γώγου, ο Λάγιος και όσοι άλλοι μίλησαν με θάρρος
και αξιοπρέπεια, όσοι στάθηκαν όρθιοι και τίμησαν τη δωρεά τους με την πράξη της ζωής τους.
Καταρχήν, αν δεν τα βάλω με τους ποιητές (που, όπως λέω αλλού, είναι οι πιο δικοί μου άνθρωποι στον κόσμο), με ποιον θα τα βάλω; Με ξένους που μπορεί να με μπουφλίσουν;
Αυτό που με ανησυχεί, αν θες, είναι μήπως προσπαθώντας να προβάλουμε τις «αντιφρονούσες» προς την καθεστηκυία τάξη φωνές φτάσουμε να μειώσουμε το έργο ανθρώπων.
Κι αυτό που προσπαθώ να σου πω είναι πως αγαπώ πάμπολλα ποιήματα των βραβευμένων Σεφέρη, Ρίτσου, Ελύτη, όπως και πάμπολλα του Θέμελη κι άλλων πολλών ποιητών. Στα παλιά μου τα παπούτσια αν βραβεύτηκαν ή όχι. Μίλησαν στην ψυχή μου, με κάνανε να σκέφτομαι, να νιώθω και να γράφω καλύτερα κι αυτό μου φτάνει.
Η ύπαρξη του Καραντώνη κάποτε δεν μπορεί να μειώσει την αξία ενός ποιήματος του Σεφέρη και δεν επιτρέπω σε κανέναν να μειώσει τη συγκίνηση που προκαλούν ορισμένα (πολλά) λαμπερά ποιήματα του μακαρίτη σ' εμένα και χιλιάδες άλλους αναγνώστες που ήμασταν αγέννητοι ή μωρά παιδιά όταν ο χριστιανός πήρε το Νόμπελ.
Και να σου πω και κάτι άλλο; Χαίρομαι που μέσα σε πενήντα χρόνια η μικρούλα Ελλάδα πήρε 3 μεγάλες διακρίσεις στην ποίηση. Για δύο λόγους.
Γιατί τα βραβεία αυτά ανάγκασαν τους ξένους να δουν τη λογοτεχνική παραγωγή μας με μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
Και γιατί ξαφνικά τα νέα παιδιά κλήθηκαν να διαβάσουν τους 2 νομπελίστες και τον «λενινίστα» Ρίτσο. Και οι τρεις είναι πολύ καλοί ποιητές για τα διεθνή δεδομένα. Όταν, λοιπόν, έστω αναγκάζεσαι από παιδί να τους διαβάσεις για να μη θεωρηθείς αμαθής και στόκος, «εκτίθεσαι» αμέσως σε ποίηση υψηλού επιπέδου ή, αν θες, δημιουργείται το εφαλτήριο για να διαβάσεις ποίηση στο μέλλον και αποκτάς τη σχετική τριβή.
Όπερ, κατά την ταπεινή μου άποψη, πολύ προτιμότερο από το να μη διαβάσεις καθόλου ποίηση.
Φεύγω για συνεδρίαση τώρα και δεν έχω καιρό να σου απαντήσω εν εκτάσει. Δεν θα ήταν και πρέπον δεδομένου ότι «έφυγε χθες στα 83 του ο Σταύρος Βαβούρης, μια από τις πιο πρωτότυπες φωνές της νεοελληνικής ποίησης» (σημερινή Ελευθεροτυπία). Την ώρα δηλαδή που εγώ δημοσίευα το ποίημά του. Αρχίζουν να με ανησυχούν αυτές οι σατανικές συμπτώσεις που επιδεικνύουν μια απίστευτη προτίμηση στο πρόσωπό μου.
Βάλε, αν μπορείς, τον σχετικό σύνδεσμο στο άρθρο του Βασίλη Καλαμαρά που είναι πολύ ενδιαφέρον.
Τις επόμενες μέρες θα αναρτήσω και άλλα ποιήματα του Σταύρου Βαβούρη. Για να ευφρανθεί ίσως λιγάκι η ψυχούλα του εκεί όπου είναι αναρτημένα όλα τα ωραία ποιήματα πριν από την αρχή του κόσμου.
Αυτό το ταπεινό επαναλαμβάνω ιστολόγιο είναι ελεύθερο και ανοιχτό και ο καθένας μπορεί να εκφράζει την προσωπική του άποψη, ακόμη και κάθε κλισέ και κάθε ανοησία που για ευνόητους λόγους τον έχουν μάθει να πιστεύει.
Μπορείς λοιπόν να πιστεύεις ότι τα Νόμπελ και τα Λένιν και κάθε αντίστοιχο ελληνικό ανέκδοτο είναι «μεγάλες διακρίσεις». Εγώ γνωρίζω ότι είναι προϊόντα συναλλαγών και σκοπιμοτήτων και ότι δεν έχουν καμία ουσιαστική αξία. Όπως γνωρίζω ότι η λογοτεχνική ιστορία του τόπου είναι πλαστογραφημένη.
Για όλα αυτά όμως θα γράψω περισσότερα μια από αυτές τις μέρες στα Ημερολόγια της Οργής και των Θαυμάτων.
Δημοσίευση σχολίου