Τρίτη 28 Οκτωβρίου 2008

Η διαθήκη μου


Αντισταθείτε
σ' αυτόν που χτίζει ένα μικρό σπιτάκι
και λέει : καλά είμαι εδώ.
Αντισταθείτε σ΄αυτόν που γύρισε πάλι στο σπίτι
και λέει : Δόξα σοι ο Θεός.
Αντισταθείτε
στο περσικό τάπητα των πολυκατοικιών
στον κοντό άνθρωπο του γραφείου
στην εταιρία εισαγωγαί-εξαγωγαί
στην κρατική εκπαίδευση
στο φόρο
σε μένα ακόμα που σας ιστορώ.

Αντισταθείτε
σ' αυτόν που χαιρετάει απ' την εξέδρα ώρες
ατέλειωτες τις παρελάσεις
πίνουν καφέδες σύνεδροι, συμβουλατόροι
σ' αυτή την άγονη κυρία που μοιράζει
έντυπα αγίων λίβανον και σμύρναν
σε μένα ακόμα που σας ιστορώ.

Αντισταθείτε πάλι σ' όλους αυτούς που λέγονται
μεγάλοι
στον πρόεδρο του Εφετείου αντισταθείτε
στις μουσικές τα τούμπανα και τις παράτες
σ' όλα τ' ανώτερα συνέδρια που φλυαρούνε
σ' όλους που γράφουν λόγους για την εποχή
δίπλα στη χειμωνιάτικη θερμάστρα
στις κολακείες τις ευχές τις τόσες υποκλίσεις
από γραφιάδες και δειλούς για τον σοφό
αρχηγό τους.

Αντισταθείτε στις υπηρεσίες των αλλοδαπών
και διαβατηρίων
στις φοβερές σημαίες των κρατών και τη
διπλωματία
στα εργοστάσια πολεμικών υλών
σ' αυτούς που λένε λυρισμό τα ωραία λόγια
στα θούρια
στα γλυκερά τραγούδια με τους θρήνους
στους θεατές
στον άνεμο
σ' όλους τους αδιάφορους και τους σοφούς
στους άλλους που κάνουνε το φίλο σας
ως και σε μένα, σε μένα ακόμα που σας ιστορώ
αντισταθείτε.

Τότε μπορεί βέβαιοι να περάσουμε προς την
Ελευθερία.

Υστερόγραφο

Η διαθήκη μου πριν διαβαστεί
- καθώς διαβάστηκε -
ήταν ένα ζεστό άλογο ακέραιο.
Πριν διαβαστεί
όχι οι κληρονόμοι που περίμεναν
αλλά σφετεριστές καταπατήσαν τα χωράφια.
Η διαθήκη μου για σένα και για σε
χρόνια καταχωνιάστηκε στα χρονοντούλαπα
από γραφιάδες πονηρούς συμβολαιογράφους

Αλλάξανε φράσεις σημαντικές
ώρες σκυμένοι πάνω της με τρόμο
εξαφανίσανε τα μέρη με τους ποταμούς
τη νέα βουή στα δάση
τον άνεμο τον σκότωσαν -
τώρα καταλαβαίνω πια τι έχασα
ποιος είναι αυτός που πνίγει.
Και συ λοιπόν
στέκεσαι έτσι βουβός με τόσες παραιτήσεις
από φωνή
από τροφή
από άλογο
από σπίτι
στέκεις απαίσια βουβός σαν πεθαμένος :

Ελευθερία ανάπηρη πάλι σου τάζουν.

Μιχάλης Κατσαρός
από τη συλλογή Κατά Σαδδουκαίων, 1953

10 σχόλια:

Τζούλια Φορτούνη είπε...

αντισταθείτε στους γραβατωμένους φλώρους που με τα νύχια της εξουσίας
ξεφλουδίζουν το ρόδινο μάγουλο της αθωότητας

αντισταθείτε στους μη γραβατωμένους αντιεξουσιαστές που βολεύονται σε
λέξεις πολυθρόνες και επιδίδονται
σε δοσίλογες ιδεοκατασκευές

αντισταθείτε στους έχοντες μαύρα τζιπ και άσπρα όνειρα
στους μη έχοντες μαύρα τζιπ και άσπρα όνειρα...

αντισταθείτε στους "political correct" λαθρεπιβάτες της καρδιάς σας...
στους ποιητές που παίζουν στο χρηματιστήριο τα ποιηματά τους


με μια γροθιά
στου θηρίου τ΄αχαμνά
αντισταθείτε...


ουφ...εκτονώθηκα,το είχα ανάγκη...
υπέροχο ποίημα...
επετειακό...συγχαρητήρια για την επιλογή

Μαρια Νικολαου είπε...

Αντισταθείτε
σ' αυτόν που χτίζει ένα μικρό σπιτάκι
και λέει : καλά είμαι εδώ.
Αντισταθείτε σ΄αυτόν που γύρισε πάλι στο σπίτι
και λέει : Δόξα σοι ο Θεός.


Aλήθεια...
γιατί να αντισταθώ σε αυτά τα δυο..

Poet είπε...

Ονομάζεται και εφησυχασμός, Μαρία μου. Δηλαδή, εμείς τη βολέψαμε κι ας πάνε οι άλλοι να πνιγούνε. Εμείς τα κονομήσαμε, βολευτήκαμε, άσε τα παιδιά να πεθαίνουν από την πείνα.

Ονομάζεται και διαρκής επανάσταση. Δηλαδή, Τρότσκι, τέταρτη διεθνής. Αλλιώς και ο κομμουνισμός καταντάει γραφειοκρατία, καταντάει νομενκλατούρα και γραβατωμένα τρωκτικά.

Χαιρετίζω τη Ντολόρες Ιμπαρούρι, τη μωβ πασιονάρια του ιστολογίου !!! Γραβατωμένους φλώρους, είπες. Γουστάρω.

Τέλος, για να ενημερωθούν τα μικρά της παρέας, αυτό το ποίημα έκανε θραύση τη δεκαετία του "70. Τότε που πιστεύαμε ότι θα αλλάξουμε τον κόσμο.

Μαρια Νικολαου είπε...

Oλα μια αποψη ειναι μα δεν μπορουμε να συμφωνουμε σε ολα.. οπως και να χει..
Θραύση κανουν πολλα πράγματα...
Ασχετο...
(Εκτος αν δεν επιτρεπεται να λεμε την αποψή μας ετσι οπως την πιστεύουμε..) τότε καλώς..

Poet είπε...

Όχι μόνον επιτρέπεται να λέμε την άποψή μας, Μαρία, αλλά επιβάλλεται. Με απόλυτη ελευθερία και ισοτιμία.

Vicky Papaprodromou είπε...

Να σημειωθεί ότι ο ίδιος ο Μιχάλης Κατσαρός λέει:

Το ποίημα αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Δημοκρατικός Τύπος, λογοκριμένο από αριστερό διανοούμενο. Αναγκάστηκα να διαμαρτυρηθώ στο επόμενο φύλλο της ίδιας εφημερίδας με το Υστερόγραφο.

Το περιστατικό συνέβη στις 8/10/1950. Οι στίχοι που θεώρησε τότε σκόπιμο να παραλείψει η εφημερίδα είναι οι εξής:

στην κρατική εκπαίδευση
στο φόρο

σ' αυτόν που χαιρετάει απ' την εξέδρα ώρες ατέλειωτες τις παρελάσεις
στον πρόεδρο του Εφετείου αντισταθείτε

Αντισταθείτε στις υπηρεσίες αλλοδαπών και διαβατηρίων
στις φοβερές σημαίες των κρατών και τη διπλωματία
στα εργοστάσια πολεμικών υλών
στα θούρια


(Πηγή: 9η έκδοση της συλλογής «Κατά Σαδδουκαίων», Αθήνα, Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος, 1994)

Poet είπε...

Πολύ ενδιαφέροντα και κατατοπιστικά τα όσα παραθέτεις, Βίκυ. Καθόλου όμως παράξενα τη σκοτεινή εκείνη μετεμφυλιακή περίοδο.

Το αποτρόπαιο φαινόμενο της λογοκρισίας έχει πολλές μορφές. Έχουμε τη λογοκρισία που ασκείται από κρατικά όργανα, τη λογοκρισία από περίπου ομοϊδεάτες (όπως στην περίπτωση αυτή) και, τη χειρότερη όλων, την αυτολογοκρισία. Δηλαδή, τη λογοκρισία που ασκεί ο ίδιος ο ποιητής, πεζογράφος ή άλλος συγγραφέας στα ίδια του τα κείμενα από τον φόβο μήπως δεν «περάσουν», μήπως δεν δημοσιευτούν ή, σε περίπτωση που δημοσιευτούν, από τον φόβο των νομικών ή άλλων συνεπειών.

Ας μην ξεχνάμε ότι η εξουσία αλλάζει μορφές αλλά παραμένει πάντοτε εξουσία. Αριστερή, δεξιά, πολιτική, θρησκευτική, οικονομική, πνευματική και βάλε. Η εξουσία έχει πάντοτε το ίδιο αποκρουστικό πρόσωπο και είναι, από τη φύση της, θανάσιμος εχθρός της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Τα έχουμε πει αυτά πολλές φορές.

Όσο λιγότερη εξουσία, τόσο καλύτερα. Όσο λιγότερη εξουσία, τόσο περισσότερη ελευθερία και τόσο μεγαλύτερη ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Vicky Papaprodromou είπε...

Πάντως, θαρρώ πως η περίπτωση που περιγράφει ο Μιχάλης Κατσαρός είναι από τις πιο άχαρες μορφές λογοκρισίας - αυτήν που ανέφερες κι εσύ, Τόλη, εννοώ, δηλαδή τη λογοκρισία από περίπου ομοϊδεάτες.

Πιστεύω πως η μοναδική λύση είναι αυτή που προτείνει συνεχώς στο ποίημα: «αντισταθείτε». Άποψή μου είναι ότι ο μοναδικός ικανός πολέμιος της εξουσίας είναι ο σκεπτόμενος άνθρωπος που έχει την δέουσα υποδομή και καλλιέργεια για να επαγρυπνεί διαρκώς, να βλέπει όλα γίνονται γύρω του και να αντιστέκεται στην αλλοτρίωση που επιχειρούν να του επιβάλλουν.

Αντίθετα, ο «βολεμένος» και επαναπαυμένος άνθρωπος είναι ο ισχυρότερος σύμμαχος της εξουσίας σε οποιαδήποτε μορφή της.

Poet είπε...

Kαλά τα λες. Και πάλι συμφωνούμε.

Αρχίζω να ανησυχώ. Είναι σοβαρό, γιατρέ μου; Πώς; Θα ξαναρχίσουν σύντομα οι ομηρικοί καυγάδες; Ουφ, ηρέμησα. Θα επανέλθουμε στην ομαλότητα.

Vicky Papaprodromou είπε...

Καλά. Πάω να σε συμπεριλάβω στη «διαθήκη μου» με μοναδική προϋπόθεση να μην πάψουν ποτέ οι ομηρικοί καβγάδες.