Δυο λόγια για τα λογοτεχνικά περιοδικά - Η Πάροδος

Είναι αυτονόητο ότι τα λογοτεχνικά περιοδικά έχουν μεγάλη σημασία για τη λογοτεχνία μιας χώρας. Εκεί εμφανίζονται οι νέες φωνές που υπόσχονται πολλά και αργότερα καταξιώνονται, εκεί δημοσιεύονται για πρώτη φορά πολλά ποιήματα, πεζά, μελέτες και δοκίμια, εκεί ανθολογείται το έργο γνωστών λογοτεχνών, εκεί κρίνονται τα ποιητικά και τα πεζά κείμενα, εκεί πάλλεται ο λογοτεχνικός σφυγμός της χώρας.

Στην Ελλάδα υπήρξαν πολλά σημαντικά λογοτεχνικά περιοδικά τον 20ο αιώνα. Έχουν γίνει ειδικές μελέτες, συνέδρια, συναντήσεις και συζητήσεις για τον ρόλο τους και τη συμβολή τους. Και σήμερα κυκλοφορούν δεκάδες αξιόλογα λογοτεχνικά περιοδικά. Στον ιστότοπο του Χρήστου Δημάκη, Σύγχρονη ελληνική ποίηση, είναι καταχωρημένα 58 λογοτεχνικά περιοδικά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και άλλα. Και χωρίς να υπολογίζονται τα επίσης αξιόλογα ηλεκτρονικά λογοτεχνικά περιοδικά, μια πρόσφατη τεχνολογική εξέλιξη.

Το κάθε λογοτεχνικό περιοδικό είναι τις περισσότερες φορές έργο ενός ανθρώπου. Ενός καλού ποιητή συνηθέστερα ή πεζογράφου, συγκινητικά αφοσιωμένου στην έκδοση του περιοδικού, που έχει τη βοήθεια μιας συντακτικής επιτροπής αλλά είναι εκ των πραγμάτων υποχρεωμένος να τα κάνει σχεδόν όλα. Από το πιο «πνευματικό» αντικείμενο ως τις πιο ταπεινές χειρονακτικές εργασίες. Από την ανάγνωση αναρίθμητων χειρογράφων, βιβλίων και περιοδικών και την επιλογή των προς δημοσίευση ή κριτική κειμένων, ως το σφουγγάρισμα του χώρου (όπως έχει αναφέρει ο Γιώργος Κορδομενίδης για το υπόγειο του Εντευκτηρίου). Από την αντίσταση σε πιέσεις, παρακλήσεις, παράπονα, ως τη συσκευασία και την αποστολή των τευχών στους συνδρομητές του. Πώς μπορεί να μην αναγνωρίσει κανείς και να τιμήσει μια τέτοια προσφορά;

Από τα πολλά σημαντικά λογοτεχνικά περιοδικά που άρχισαν να εκδίδονται μετά το 1950 και πιο συχνά μετά το 1980, θα αναφέρω εδώ ενδεικτικά μερικά που παρακολουθώ τακτικά και γνωρίζω καλύτερα.

Στη Θεσσαλονίκη, τη Νέα Πορεία του πεζογράφου Τηλέμαχου Αλαβέρα, που ολοκλήρωσε τη διαδρομή της πρόσφατα μετά τον θάνατο του εκδότη της, τη Διαγώνιο του ποιητή Ντίνου Χριστιανόπουλου που και αυτή έχει πάψει να εκδίδεται, το Τραμ του πεζογράφου Γιώργου Κάτου που και αυτό δεν κυκλοφορεί πλέον μετά τον θάνατο του εκδότη του, το Εντευκτήριο του πεζογράφου Γιώργου Κορδομενίδη. Ακόμη, το Ενώπιον του ποιητή Γιώργου Γιαννόπουλου που άρχισε να εκδίδεται πρόσφατα και κάνει μια αξιέπαινη προσπάθεια ποιοτικής αναβάθμισης.

Στην Αθήνα, την Ευθύνη του ποιητή Κώστα Τσιρόπουλου, τη Λέξη των ποιητών Αντώνη Φωστιέρη και Θανάση Νιάρχου, τον Μανδραγόρα του ποιητή Κώστα Κρεμμύδα, την Οδό Πανός του ποιητή Γιώργου Χρονά, την Πανδώρα του πεζογράφου Γιώργου Ρωμανού, την Ποίηση (Ποιητική τώρα) του ποιητή Χάρη Βλαβιανού. Ακόμη, τα πιο γνωστά περιοδικά Νέα Εστία και Διαβάζω.

Στην Κέρκυρα εκδίδεται ο Πόρφυρας από τους ποιητές Δημήτρη Κονιδάρη και Περικλή Παγκράτη, στα Άσπρα Σπίτια Βοιωτίας το Εμβόλιμον από τον ποιητή Γιώργο Χ. Θεοχάρη, στα Γιάννενα η Φηγός από τετραμελή συντακτική επιτροπή, στη Λαμία η Πάροδος από τον ποιητή Κώστα Ριζάκη.

Το λογοτεχνικό περιοδικό Πάροδος διανύει τώρα τη δεύτερη περίοδό του. Εκτός από την κανονική σειρά τευχών με ποικίλες συνεργασίες, εκδίδονται και τεύχη αποκλειστικά αφιερωμένα σε ποιητές κυρίως, στα οποία γράφουν διάφοροι κριτικοί, ποιητές και πεζογράφοι. Τα τεύχη φέρουν κοσμήματα, σχέδια και πίνακες ζωγραφικής γνωστών ζωγράφων και γλυπτών.

Όλα αυτά είναι έργο του Κώστα Ριζάκη, ενός άξιου ποιητή αφοσιωμένου ολόψυχα όχι μόνο στο ποιητικό του έργο αλλά και στη σημαντική αυτή άλλου είδους προσφορά. Στο τεύχος που εικονίζεται παραπλεύρως η δική μου συμμετοχή ήταν ελάχιστη και μάλλον απρόθυμη. Ο Κώστας Ριζάκης σκέφτηκε, οργάνωσε και διεκπεραίωσε τα πάντα μέχρι και την παραμικρή λεπτομέρεια. Μετανιώνω τώρα που δεν τον βοήθησα περισσότερο. Ας δεχτεί τουλάχιστον ένα μεγάλο ευχαριστώ.